Wszystko co chciałbyś wiedzieć o metabolizmie

Metabolizm to szereg biochemicznych reakcji, które nieustannie zachodzą w każdym organizmie. Potocznie zwany jest przemianą materii i składa się z dwóch części:

• katabolizm – proces, w którym dostarczone do organizmu składniki ulegają rozpadowi do prostych związków (np. dwutlenek węgla, woda). W wyniku zachodzących reakcji, wytwarzane są znaczne ilości energii, które zużywane są m.in. do utrzymywania stałej temperatury ciała i usuwania szkodliwych produktów przemiany materii;
• anabolizm – proces syntezy, czyli budowania wszystkich związków potrzebnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Oba szlaki metaboliczne są ze sobą ściśle powiązane, a ich prawidłowe działanie prowadzi do homeostazy, czyli równowagi organizmu.

O przemianie materii, często słyszymy podczas zmiany sposobu odżywiania. To od jej szybkości zależy, czy uda nam się w krótkim czasie zrzucić nadmierne kilogramy czy nie. Szybkość metabolizmu u dorosłego człowieka zależy od wielu czynników i należą do nich m.in.:

• genetyka – każdy z nas ma inny kod genetyczny, który m.in. wpływa na szybkość metabolizowania węglowodanów, białek i tłuszczów. Tylko 5% populacji ma idealnie funkcjonujący metabolizm i w jednakowy sposób radzi sobie z przemianą makroskładników. Reszta osób, zazwyczaj lepiej radzi sobie z jednym z nich, np. węglowodanami. Od genów zależy również ilość energii oraz szybkość przyswajania przez organizm substancji odżywczych dostarczanych wraz z pożywieniem.
• wiek – mniej więcej od 18 roku życia, co 10 lat, nasza przemiana materii zwalnia o 2-3%, co wiąże się ze zmniejszeniem beztłuszczowej masy w organizmie. Oznacza to, że osoba mająca 50 lat będzie mieć około 10% wolniejszy metabolizm niż mając lat 20. Dlatego, tak ważne jest dostosowanie sposobu odżywiania i ilości zjadanych porcji do wieku.
• płeć – kobiety mają wolniejszą przemianę materii o około 7-10% od mężczyzn. Posiadają mniejszą ilość mięśni i zwiększoną ilość tkanki tłuszczowej, która jest zabezpieczeniem na wypadek ewentualnej ciąży. Wynika to z ich fizjologicznej budowy oraz z działania kobiecych hormonów (estrogenów).
• stan zdrowia – kiedy dochodzi do zaburzeń w reakcjach metabolicznych, może dojść do powstania chorób przewlekłych, takich jak: cukrzyca, hiperlipidemia, osteoporoza, chorób układu sercowo-naczyniowego, a nawet nowotworów. Każda choroba może wpływać na tempo przemiany materii. Część z nich będzie przyspieszać metabolizm, a część znacznie spowalniać.

Wymienione czynniki wpływają na metabolizm, ale nie ostatecznie. Chociaż naturalne tempo przemiany materii w dużej mierze uwarunkowane jest genetycznie to wiele zależy od nas samych i od tego w jaki sposób się odżywiamy, jak spożywamy posiłki oraz czy uprawiamy jakąś aktywność fizyczną. Jeśli chcemy w naturalny sposób wpłynąć na metabolizm pamiętajmy o odpowiednim nawodnieniu organizmu wodą, zieloną herbatą lub ziołowymi naparami, jedzeniu regularnych posiłków co kilka godzin, używaniu przypraw wspomagających trawienie, takich jak: kminek, chili, majeranek, imbir czy cynamon, a przede wszystkim o ćwiczeniach.

Niekiedy prowadzony przez nas styl życia wpływa na spowolnienie przemiany materii. Oprócz dietetycznych czynników, takich jak spożywanie dużych ilości cukrów prostych oraz tłuszczów trans pochodzących z wysoko przetworzonej żywności, na zmniejszone tempo metabolizmu może również wpłynąć brak snu oraz długotrwały stres, które wiążą się z wytwarzaniem dużych ilości kortyzolu.

Nadprodukcja tego hormonu powoduje stale podniesiony poziom glukozy we krwi, a to blokuje spalanie tkanki tłuszczowej i powoduje jej odkładanie. Ponadto kortyzol zwiększa rozpad białek, w tym mięśni, co prowadzi do obniżenia masy mięśniowej i spowolnienia przemiany materii. Kolejnym czynnikiem wpływającym negatywnie na metabolizm i połączonym z kortyzolem jest zbyt mała ilość przyjmowanych kalorii.

Wiele osób popełnia ten błąd zmieniając sposób odżywiania i chcąc jak najszybciej zrzucić niechciane kilogramy. Kiedy drastycznie obniżamy ilość przyjmowanego pokarmu, nasz organizm zaczyna zachowywać się tak, jak w okresie stanu zagrożenia i robi wszystko by się zabezpieczyć, czyli odkłada tkankę tłuszczową, na wypadek gdyby zabrakło energii pochodzącej z pożywienia. Każda zmiana jadłospisu musi być prowadzona racjonalnie i nie powinna doprowadzać do zbyt dużego ograniczenia przyjmowanych posiłków.

Podczas realizacji Programu Przemian możemy jeść tyle, aż poczujemy sytość, co jest bardzo istotne z punktu przemiany materii. Jedząc pełnowartościowe posiłki i najadając się (ale nieprzejadając), mamy pewność, że dostarczyliśmy niezbędnych składników dla prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu oraz, że ma on możliwość być w równowadze, a co za tym idzie, nasz metabolizm ma szansę pracować prawidłowo.

Istnieją sposoby, które pomagają przyspieszyć przemianę materii. Wiele z nich jest prostych i nie wymaga od nas wielkich poświęceń. Jednak zacznijmy od początku. Podstawą zachowania równowagi organizmu oraz prawidłowej przemiany materii jest prawidłowe odżywianie. Jedząc świeże, naturalne i mało przetworzone produkty dostarczamy do organizmu składników odżywczych, dzięki którym możemy zachować zdrowie i jego właściwe funkcjonowanie.

Zmiana nawyków żywieniowych zazwyczaj wiąże się ze zwiększoną ilością zjadanych owoców, warzyw, dobrej jakości białka, tłuszczów i złożonych węglowodanów. Wszystkie wymienione produkty są źródłem cennych składników (np. witamin, minerałów, antyoksydantów, błonnika), które budują nasze komórki i tkanki, dostarczają energii oraz pomagają regulować procesy zachodzące w ciele człowieka. Kiedy organizm nasyci się składnikami odżywczymi rozpoczyna się proces oczyszczania.

Organizm zaczyna usuwać szkodliwe produkty przemiany materii, a składniki odżywcze zaczynają docierać do wszystkich komórek. Dzieje się to m.in. za sprawą lepszego działania układu trawiennego, a dokładniej jelit, w których dochodzi do wchłaniania składników dostarczonych wraz z pożywieniem.

Program Przemian umożliwia nam w łatwy i naturalny sposób rozpoczęcie pozytywnych zmian w naszym sposobie żywienia. Przygotowanie posiłków np. zup, nie zajmuje zbyt dużo czasu, a dostarcza nam wszystkich niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania składników odżywczych. Aby pobudzić metabolizm musimy najpierw odżywić organizm i oczyścić go z toksyn. Jeśli przejdziemy przez wszystkie te etapy i będziemy kontynuować prawidłowy sposób odżywiania, metabolizm będzie działał bez zarzutu przez cały czas.